ALKALİ YAŞAM..3..Ev Yapımı Elma Sirkesi 🍏

Benim için elma deyince akan sular durur.  O nedenle beslenme seyir defterimde elmadan bahsetmesem olmazdı. Hele doğal köy elması ise her yıl sirke yapma fırsatını kaçırmak istemem. Çünkü vücudumuzu yüksek alkali yapabilme kapasitesine sahip besinlerden birisi de doğal elma sirkesidir. 


Elma sirkesi tek başına doğal ilaçtır. Elma sirkesinin diğer sirkelere oranla daha alkali formda olma özelliği, elmanın içerisinde doğal olarak bulunan, genel amaçlı bir asit dengeleyici olan, mayhoş bir lezzete sahip malik asitten dolayıdır. İçerisindeki malik asit maddesi  vücutta malat adıyla bilinen bir enzime dönüşerek yağ yakımını kolaylaştırır, vücutta asit birikimini önler ve mevcut glikozun karaciğer tarafından kullanılmasını artırır. Eğer elinizde doğal, ilaçsız elmalar varsa öncelikle bir kısmını afiyetle yemenizi geri kalanından da elma sirkesi yapmanızı öneririm 🍏 Çünkü, yiyecekleri doğada olduğu gibi yediğimizde, atalarımızın yaptığı gibi mayalayarak tükettiğimizde dost bakteriler çoğalır, gelişir. Senelerdir bağırsak, beyin arasındaki ilişki biliniyor. Bağırsak florasını oluşturan bakterilerin ruh halimizi bile etkilediği yeni bir bilgi değil. Pek çok metobolik faaliyette bağırsaktaki mikroorganizmalar rol alır. O nedenle bağırsak doğal florasını destekleyecek gıdaları beslenme programımıza dahil etmeliyiz. Kendi sirkemi kendim yapıyorum çünkü çok amaçlı kullanıyorum. Antiseptik ve mikrop öldürücü özelliğinden dolayı cam temizliğinden, tencere tava temizliğine, zemin temizliğine, bulaşık makinesinde parlatıcı olarak ve hatta saç bakımına kadar türlü konularda sirkelerden faydalanıyorum. 

Sirke yapmak çok özel bir beceri gerektirmez ancak son derece basit gibi gözükse de dikkatli bir şekilde takip etmenizi gerektiren işlemler süreci vardır. Evde sirke yapmak bir kere başlayınca ve başarılı olunca vazgeçemeyeceğiniz bir hobi aslında. Benim gibi baştan çıkıp mutfağı laboratuvar gibi kullanarak elinize geçen her meyvenin sirkesini yapmak isteyebilirsiniz. Sirke yapmanın bir kaç püf noktasını bilmek ve her fermente gıda gibi (turşu, kefir, yoğurt..) biraz sabırlı olmak en önemli kuraldır. Malum piyasada onlarca marka sirke dolu ve fiyatları da oldukça ucuz ama bu ticari sirkeler günler aylar değil sadece saatler içerisinde fermantasyon değil daha ziyade rafinasyon işlemleri sonucunda üretiliyor. İçerisine kimyasal ve raf ömrünü sağlamak amacıyla koruyucu vb katılıyor. Pastörizasyon gibi ısıl işlemler uygulanıyor. Bu aşamada pek çok fayda sağlayacak yararlı bakteri ve besin öğesi yok oluyor. Oysa sirke fermente ve probiyotik bir gıdadır, en azından öyle olması gerekir. Normalde en basit bir  ev sirkesinin oluşması bile 2-3 ay vakit alıyor. Sirke oluşumunun temel mantığı meyvenin içindeki şekerin bakteriler tarafından kullanılarak fermente olmasıdır. Sirke asetik asit fermantasyonu ürünüdür. Bakteriler sayesinde meyve şekeri önce alkole, sonra da asetik asite dönüşür.  Evde sirke yapmanın pek çok farklı metodu var. Birazdan detaylandıracağım meyvenin yanında maya olarak nohut, bulgur ve bal (şeker) kullanılan metot benim sirke yapmaya ilk başladığım metottu. Ancak zamanla önce organik ev sirkesini tek başına kullanarak ve daha sonra da sirke anasını (bu terimi ilk defa duyuyorsanız okumaya devam edin) kullanarak sirkelerimi hazırlamaya başladım. Artık sirke anası elimin altında hep var olduğu için sirkelerimi sadece sirke anasıyla kuruyorum.

İlk ev yapımı elma sirkesi metodu şöyle: 

Gerekli olan malzemeler:

• 5 litrelik geniş ağızlı cam kavanoz
• 2 kg organik olgun elma 🍏 
• 1 çay bardağı nohut 
• ½ çay bardağı bulgur 
• 2 yemek kaşığı bal 🍯 (yoksa ½ çay bardağı şeker )
• Klorsuz içme suyu   
• Tülbent ve lastik bant

✔ Sirke yapımında kullanacağınız doğal, dışı mumsuz ve ilaçsız elmaları güzelce yıkayın ve mutlaka tamamen kurumalarını sağlayın. Kurumuş olmaları çok önemli. Ancak bezle kurulamayın kendi kendine kurusun. Fermantasyonun başlaması için elmaların üzerindeki doğal bakteri florasına ihtiyaç var çünkü. Elma seçimi önemli. Özellikle olgun ve şeker oranı yüksek organik elmaları öneririm. Çünkü meyveniz ne kadar olgun ve şekerli ise o denli keskin bir sirke elde edersiniz. Bu nedenle yeşil, ekşi elmalardan kaçının.

✔ Kuruyan elmaları kabukları ve dilerseniz çekirdekleriyle birlikte (ben çekirdekleri ayırıyorum) ortadaki sert kısmı ayırıp orta boy doğrayıp ağzı geniş cam bir kavanozun içine atın. Çürük, zedeli, küflü kısımları ayırın; sirkenize katmayın.(Yemeyeceğiniz haldeki meyveyi sirkede de kullanmayın) Bunun haricinde dilerseniz elmaları katı meyve sıkacağında sıkarak sadece suyundan da sirke yapabilirsiniz. Ya da yediğiniz elmaların kalan kabuklarından da sirke yapabilirsiniz. Yani her halükarda sirkeleşme olur. Farklılık sirkenin tadında, genel görünümünde ve bulanıklığında olabilir. (Mesela temizlik amacı ile kullanacağım sirkeleri genellikle meyvelerin kabuğundan yapıyorum)

✔ Elmalardan sonra yukarıda belirtilen miktarlarda nohut ve bulguru kavanoza ilave edin. Elmaların üstünü kavanozun üstünde 4 parmak kadar boşluk kalacak kadar içme suyuyla doldurun ve iyice karıştırın. Balı (ya da şekeri) ılık suda eriterek karışıma ekleyin. Karışımınız suyu çok elması az olmasın; dengeli olsun. Elma sudan daha çok olursa daha yoğun bir sirke olur.

✔ Kavanozun ağzını 4 parmak boş bırakmanız gaz çıkışı esnasında kavanozun taşmamasını sağlar.

✔ Oda sıcaklığında ve karanlık bir yerde kavanozun ağzını çift kat yapılan tülbent (ya da temiz hava akışı sağlayabilecek bir bez) ile örtüp paket lastiği ile tülbenti sabitleyerek fermentasyona alın. (Sirke olana kadar kavanozun ağzını kapakla kapatmıyoruz çünkü bakteriler çalışmak için havaya ihtiyaç duyuyor) Normalde fermantasyon terimi biyokimyada oksijen yokluğunda enerji üreten reaksiyonlar için kullanılmasına karşın, gıda sanayisinde daha genel bir anlam taşır, mikroorganizmaların oksijen varlığında yaptığı parçalama reaksiyonlarını da kapsar (sirke fermantasyonu gibi).

✔ Sirke kavanozunun üzerine tarih yazan bir etiket yapıştırabilirsiniz (veya o güne ait takvim yaprağı kopartıp iliştirin) ve kavanozu mutfağın kuytu, loş fırından uzak, bir köşesine ya da kilere koyun.  Sirkenin mayalanabilmesi için ılık ve karanlık bir ortam sağlamak önemli. Bu sebeple, elma sirkesi yapmaya başlamak için  sonbahar ideal bir mevsim. Sirkenin fermente olabilmesi için en uygun ideal sıcaklık ise 15-25 C. Sıcaklık düşük olursa sirkeleşme çok yavaşlar.

✔ İlk 3 hafta sirkenizi her gün temiz bir tahta kaşıkla veya tahta kaşığın sapıyla alttan üste doğru bir kez karıştırın. Burası işin püf noktası🙌  Sirke ilk kurulduğunda elmalar henüz suyun üstündedir. Birkaç hafta içinde meyveler yavaş yavaş aşağı iner. Meyveler dibe çökene kadar her gün karıştırılmaz ise suyun üzerinde kalan meyveler küflenir. Küf en kötü mantar çeşididir ve sirke oluşumunu engeller. Karıştırma/havalandırma işlemi sonrasında tülbent ile tekrar kavanozun ağzını örtün.

✔ Günler ilerledikçe sirkenizin üzerinde kabarcıklar görmeye başlayacaksınızbu bakterilerin çalıştığını gösterir 😊 Faydalı bakteriler şekeri CO2 ye parçalıyor!

✔ Daha sonra bu 3 haftanın ardından 20-30 gün daha bekletiyorsunuz. Sirkenin üzerinde kavanozun ağız kısmına yakın yerde dantel gibi beyaz tabakanın oluştuğunu göreceksiniz.Bu maya tabakası zamanla sirke anası dediğimiz yapıya dönüşecek.  Sirke anası denilen bu katman asetik asit bakterileri  içerir. Yüzeyde oluşan sirke anası etil alkolün asetik aside dönüşmesini gerçekleştirir. Yani sirke anası sirke yapımı sürecinde oluşan doğal bir üründür, sirkenin kendine has koku ve tadının oluşmasını sağlar ve kaygan yapıdadır. Sirke anasını en son sirkeyi meyvelerden süzerken ayırıp yeni sirkelerinizde kullanarak sirke yapabilirsiniz (analık işte!)

✔ Aynı zamanda sirkeleşme sürecinde sirkenin çevresinde sinekler oluşabilir, bundan dolayı bozuldu sanmayın. Bu, fermentasyon için normal bir şeydir.

✔ Sirkeleşme boyunca koku değişimleri olacak.

✔ Arada tülbenti kaldırdığınızda ekşimsi bir koku alıyorsanız ve sirke üzerinde siyah-yeşil küf yoksa her şey yolunda demektir 👌50. günde artık meyveler tamamen dibe çökmüş ekşi sirke kokusu oluşmuş ise süzme vakti geldi. Bu süre 60-70 gün de olabilir (sirkeniz daha sert olur)

✔ Sirkeyi süzme aşamasında sirke anasını zarar vermeden bir kaseye almayı atlamayın! Eğer sirke anasını saklamak istiyorsanız sirke anasını küçük cam bir kavanoza alın. Üzerine yaptığınız sirkeden ilave edin ve ağzı kapalı olarak serin bir ortamda saklayın. Süzdüğünüz sirkeden aldığınız sirke anasını yeni kuracağınız sirkenizde maya olarak kullanabilirsiniz. Arada üzerindeki sirkeyi yenileyebilirsiniz.

✔ Sirkeyi önce metal olmayan ince elekten süzün meyveleri ayırın. Ardından tülbentten süzerek sirkenizi cam kavanoza veya şişeye doldurun. Tortu oluşabilir. Dilerseniz bunu bir kez daha süzebilirsiniz. Ama ne kadar süzerseniz süzün ev yapımı sirkeler market sirkelerine göre bir miktar daha bulanık ve tortulu olacaktır.

✔ En son içine 1 çay kaşığı kadar kaya tuzu atın (atmayabilirsiniz de), ağzını kapayarak havayla temasını kesin ve buzdolabına kaldırın.

✔ Elma sirkenizi salatalarda kullanabileceğiniz gibi gece yatarken 1 bardak suyunuza 1-2 tatlı kaşığı karıştırarak içebilirsiniz de, çok faydalıdır 

📌Dr. Ayşegül Çoruhlu elma sirkesine kitabında ciddi yer vermiş ve  “Elma sirkesinin kilo vermeye  etkisi alkali özellikleri ile yağ yakımını kolaylaştırdığı  ve mevcut glikozun karaciğer  tarafından kullanılmasını arttırdığı içindir. Elma sirkesi kan glikozunu azaltır. Akşam yatarken içilen 1 bardak doğal elma sirkeli su hem sabah idrarını alkali yapar hem de idrar yollarını temizler.” şeklinde açıklamış.

📌Tek başına sirke içmek dişler ve mide için zamanla tehlikeli olabilir, abartmadan ve arada tüketebilirsiniz.   

Diğer elma sirkesi yapma metodumda mayalamak için nohut, bulgur, bal gibi malzemeler kullanmıyorum. Bunun içine elma ve suyu kavanoza koyduktan sonra bir çay bardağı kadar organik ev sirkesi ilave ediyorum ve var ise sirke anası koyuyorum. Bu metodu daha çok seviyor ve kullanıyorum. Ancak organik ev sirkesi kısmı önemli. Kimyasal içermemeli. Pastörize sirke olmamalı. Sirke anası yeterli büyüklükte ise, sadece ana ile, sirke ilave etmeden de sirke kuruyorum. Sirke anasını ile kurulan sirke daha çabuk olgunlaşıyor, sirkeniz garanti oluyor. 

Şuraya da elma sirkesinin faydalarını koyduk mu artık evde elma sirkesi yapmak için yeterince ikna olacağınızı düşünüyorum :) 

• İçinde pektin vardır. Bu bir liftir bağırsak hareketlerini kolaylaştırır.
• Pektin hayvansal gıdalardan gelen kolestrolün emilimini azaltır.
• Elma sirkesi sebzelerdeki kalsiyumun serbestleşmesini kolaylaştırır.
• Potasyum içerir.
• İskelet sistemimize kalsiyum desteği sağlayarak osteoporozu önlemede yardımcıdır.
• Bir yandan kemiklere kalsiyum taşırken, diğer yandan eklemlerde biriken fazla kalsiyumu çözer. 
• Bakteriler ve mantarlar için öldürücüdür.
• Hastalıklara karşı direncimizi artırır. Hastaysak kısa sürede iyileşmemizi sağlar.
• Ürik asidi düşürür.
• Malik asit, enerji üretimini hızlandırdığı için spor performansını artırır. Antreman sonrası kas ağrılarını ve krampları azaltır.
• Genel olarak kronik yorgunluk sendromunu azaltır.
• Malik asit vücuttaki toksik metallerin atılımını sağlar.(alüminyum civa gibi)
• Vücudun enerji kullanımını artıran elma sirkesi bu özelliği ile kilo vermede büyük bir yardımcıdır.
• Doğal bir detoks maddesi. 
• Güçlü bir bağırsak temizleyici olması ve bağırsaklarda iyi bakteri miktarına olumlu etkisi göz ardı edilemeyecek kadar önemlidir.
• Cilt için iyi bir kozmetiktir.

Emin olun ki bunlar çok az bir kısmı. Geliyorum en önemlisine o da şu ki sirke yapmanın meditasyon etkisi var. Sabrı öğrenirsin. Kendi kendine yetebilmeyi öğrenirsin. Günün hızı ve lüzumsuz detaylarından bir parça uzaklaşıp mutlu olursun.

Alkali ve afiyetle kalın… ♥

📍  Alkali beslenme ile ilgili diğer yazılar  için 👆 1 & 2